สแตนเลสคืออะไร สแตนเลสมีกี่แบบ?

สแตนเลส หรือ สแตนเลสสตีล (Stainless Steel) เป็นโลหะผสมระหว่างเหล็กและคาร์บอนที่มีความทนทานต่อการกัดกร่อนสูง

ทำความเข้าใจกับสแตนเลส ชิ้นงานสแตนเลสมาจากไหน ?

ซึ่งเป็นลักษณะเด่นที่ทำให้ไม่เกิดสนิม โดยในส่วนประกอบของสแตนเลสจะมีโครเมียม (Chromium) เป็นส่วนสำคัญ ทำให้เกิดชั้นฟิล์มบางๆ ที่ช่วยป้องกันการเกิดสนิมและการกัดกร่อน

สแตนเลสมีคุณสมบัติที่หลากหลายตามชนิดและเกรดของมัน เช่น ความทนทานต่อความร้อน ความแข็งแรง

รวมทั้งยังสามารถทนการกัดกร่อนจากสารเคมีและสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน จึงถูกนำมาใช้ในงานที่หลากหลาย เช่น อุปกรณ์ในครัวเรือน การก่อสร้าง อุตสาหกรรมเคมี และเครื่องมือแพทย์

วิธีการตรวจสอบเกรดสแตนเลสแบบง่ายๆ

1. การใช้น้ำยาทดสอบ

   • น้ำยาหยดทดสอบธาตุแมงกานีส เมื่อหยดลงบนสแตนเลส หากน้ำยาเปลี่ยนเป็นสีแดงหรือสีชมพูอ่อนๆ แสดงว่า ประตูสแตนเลสของคุณไม่ได้ใช้สแตนเลสเกรด 304 อาจจะเป็นสแตนเลสเกรด 200 ที่ไม่ได้มาตรฐาน ไม่ควรนำมาใช้ในการผลิตประตูสแตนเลสแบบต่างๆ

2. ใช้แม่เหล็กในการทดสอบ

   • ประตูสแตนเลสที่ทำจากเกรด 304 แม่เหล็กจะดูดติดแบบอ่อนๆ แต่ถ้าเป็นสแตนเลสเกรด 400 แม่เหล็กจะดูดติดเลย ซึ่งไม่ใช่ว่าไม่ดีนะครับ เกรดนี้ดีมาก ใช้นิยมทำเครื่องมือแพทย์ เช่น มีดหมอ มีดผ่าตัด

ด้วยวิธีด้านบน คุณสามารถตรวจสอบได้ว่าประตูสแตนเลสของคุณเป็นเกรด 304 หรือไม่

ค่าการนำความร้อนของสแตนเลส

ค่าการนำความร้อนของสแตนเลสเป็นคุณสมบัติที่สำคัญที่ต้องพิจารณาเมื่อใช้งานในสภาวะที่มีอุณหภูมิสูง โดยทั่วไปแล้ว สแตนเลสทุกชนิดจะมีค่าการนำความร้อนต่ำกว่าเหล็กคาร์บอนอย่างมาก

เกรดที่มีส่วนผสมโครเมียมอย่างเดียว โดยจะมีค่าการนำความร้อนประมาณ 1/3 ของเหล็กคาร์บอน ในขณะที่เกรดออสเทนนิติกจะมีค่าการนำความร้อนประมาณ 1/4 ของเหล็กคาร์บอน

ค่าการนำความร้อนที่ต่ำนี้มีผลต่อการใช้งานในสภาวะที่อุณหภูมิสูง เช่น การเชื่อม ซึ่งต้องมีการควบคุมปริมาณความร้อนที่เข้าสู่วัสดุอย่างระมัดระวัง และเมื่อทำงานขึ้นรูปร้อน วัสดุจะต้องได้รับความร้อนเป็นระยะเวลานานขึ้นเพื่อให้สามารถทำการขึ้นรูปได้อย่างเหมาะสม

สแตนเลสที่เหมาะกับการใช้งานในประเทศไทย ส่วนใหญ่ชิ้นงานสแตนเลสคือเกรดไหน?

สแตนเลสเกรด 304 (SUS 304)

มีโครเมียมและนิกเกิลผสมอยู่ในสัดส่วน 18-8 ทำให้ทนต่อการเกิดสนิมและการกัดกร่อนในสภาพอากาศต่างๆ ได้ดีเป็นสแตนเลสชนิดหนึ่งที่ได้รับความนิยมมากที่สุด เนื่องจากมีคุณสมบัติที่ดีหลายประการ ทำให้สแตนเลสชนิดนี้มีความทนทานต่อการกัดกร่อนสูง และสามารถทนต่อการเกิดสนิมได้ดีในสภาพแวดล้อมทั่วไป

เกรด 304 ยังมีคุณสมบัติพิเศษที่แม่เหล็กดูดไม่ติด (Non-magnetic) และสามารถขึ้นรูปและเชื่อมได้ง่าย นิยมใช้ในงานหลายประเภท เช่น การผลิตเครื่องครัว เครื่องใช้ในบ้าน เครื่องใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร อุปกรณ์ทางการแพทย์ รวมถึงใช้ในงานก่อสร้างและงานตกแต่งภายในต่างๆ

สแตนเลสเกรด 316 (SUS 316)

สแตนเลสที่มีคุณสมบัติที่เหนือกว่าเกรด 304 ในด้านความทนทานต่อการกัดกร่อน โดยเฉพาะในสภาพแวดล้อมที่มีความเค็มหรือมีสารเคมีที่เป็นกรดอยู่สูง

ซึ่งทำให้เหมาะสมอย่างยิ่งสำหรับการใช้งานในสภาพแวดล้อมที่มีความท้าทายมากขึ้น เช่น ในอุตสาหกรรมทางทะเล โรงงานเคมี และโรงงานผลิตอาหาร

ส่วนประกอบหลักของสแตนเลสเกรด 316 ได้แก่ โครเมียมประมาณ 16-18% นิกเกิลประมาณ 10-14% และโมลิบดินัมประมาณ 2-3% ซึ่งโมลิบดินัมนี้จะช่วยเพิ่มความทนทานต่อการกัดกร่อนที่เกิดจากคลอไรด์ เช่น น้ำทะเล

เกรด 316 ยังมีความสามารถในการทนความร้อนและความเครียดได้ดี ทำให้ถูกนำมาใช้ในงานที่ต้องการความแข็งแรงและความทนทานในสภาพแวดล้อมที่รุนแรง เช่น อุปกรณ์ในโรงงานเคมี ถังเก็บน้ำมัน และเครื่องมือทางการแพทย์บางประเภท

สแตนเลสเกรด 430 (SUS 430)

สแตนเลส 430 (SUS 430) เป็นชนิดหนึ่งที่มีส่วนประกอบหลักเป็นโครเมียมประมาณ 16-18% และไม่มีนิกเกิลเป็นส่วนประกอบหลัก ทำให้มีความสามารถในการต้านทานการกัดกร่อนที่ดีในสภาพแวดล้อมทั่วไป โดยเฉพาะในสภาพแวดล้อมที่ไม่มีสารเคมีที่รุนแรง

คุณสมบัติเด่น คือเป็นสแตนเลสที่มีคุณสมบัติแม่เหล็กดูดติดได้ ซึ่งแตกต่างจากกรดออสเตนิติก (เช่น เกรด 304 และ 316) ที่ไม่มีคุณสมบัติแม่เหล็ก

นอกจากนี้ยังมีความแข็งแรงและทนทานต่อการเกิดสนิมได้ดีพอสมควร แต่ความเหนียวและความสามารถในการขึ้นรูปจะน้อยกว่าเกรด 304

นิยมนำมาใช้ในงานที่ต้องการความแข็งแรงและความคงทน เช่น การผลิตอุปกรณ์ครัว เครื่องใช้ไฟฟ้า และงานตกแต่งภายในบ้าน เช่น เครื่องดูดควัน อ่างล้างจาน ในราคาที่ประหยัดกว่าเกรดอื่นๆ

วิธีดูแลรักษา สแตนเลส ให้คงความสวยงาม

ห้ามเคลือบหรือใช้น้ำยาทั่วไป สแตนเลสต้องใช้น้ำยาเฉพาะคือ ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดและเคลือบเงาพื้นผิวสเตนเลส เคลือบป้องกันผิวสเตนเลสจากคราบสกปรกฝังแน่น หากใช้น้ำยาที่ไม่ได้คุณภาพ จะทำให้สแตนเลสมีรอย

หากไม่ได้ทำความสะอาดเป็นประจำ ควรทำความสะอาดทันทีเมื่อเห็นรอยเปื้อน ฝุ่น

ขั้นตอนการทำความสะอาดควร ควรใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่อ่อนที่สุดก่อน เสมอและทดลองทำความสะอาดเป็นบริเวณเล็กๆ และใช้น้ำอุ่นเพื่อช่วยขจัดความมันของน้ำมันหรือจาระบี ขั้นตอนสุดท้ายใช้น้ำสะอาดล้างและเช็ดให้แห้งด้วยผ้าบางเบา